بیماریهای قلبی و عروقی مهمترین عامل مرگ و میر در جهان صنعتی است. تعدادی از مطالعات ثابت کردهاند که تصلب شرایین ارتباط نزدیکی با عادات غذا خوردن، سبک زندگی و برخی از جنبههای توسعه اقتصادی دارد. پیشرفت تصلب شرایین به عوامل زیادی بستگی دارد: مهمترین آنها کلسترول خون بالا، فشار خون بالا، دیابت و سیگارکشیدن است.
"در حال حاضر کمترین میزان مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی در کشورهایی ثبت شده است که روغن زیتون تقریباً تنها چربی مورد مصرف آنهاست ".پروفسور فرانسیسکو گراند کویان[1]
تصلب شرایین چیست؟
تصلب شرایین وضعیتی است که تکههای سرشار از کلسترول در دیواره شریانها رسوب میکند.این پدیده،مانع از رسیدن خون به بافتها و مانع از عملکرد اندامهای حیاتی مانند قلب و مغز میشود.
پیامدهای آن چیست؟
هنگامی که قلب تحت تأثیر تصلب شرایین قرار میگیرد باعث ایجاد آنژین و حمله قلبی میشود و خطر مرگ قلبی ناگهانی را افزایش میدهد.هنگامی که مغز مورد حمله قرار میگیرد، ترومبوز مغزی اتفاق میافتد و منجر به فلج عضلانی، از بین رفتن ظرفیت ادراک و جنون میشود.شریانهای آئورت و ساق پا نیز ممکن است آسیب ببینند که باعث درد و مشکل در راه رفتن، بافت مردگی و قانقاریا میشود.
هنگامی که یک تکه چربی منفجر شود، به عنوان مثال به دلیل افزایش فشار خون، شریانهای کوچک داخل آن نیز منفجر میشوند. این امر، پاسخی را ایجاد میکند که سلولهای خاص موجود در خون، معروف به پلاکت یا ترومبوسیتها، برای تشکیل لخته خون به یکدیگر میپیوندند.لخته خون از طریق شریانها عبور میکند، اما وقتی از رگ بزرگتر باشد باعث انسداد میشود. از آنجا که خون بطور کامل از بین نمی رود، بافت یا اندام میمیرد.
روغن زیتون و تصلب شرایین
تحقیقات نشان داده است كه روغن زیتون در جلوگیری از ایجاد لختههای خون و تجمع پلاكتی تأثیر دارد. مشاهده شده است که رژیمهای غذایی غنی از روغن زیتون میتوانند با اجتناب از انعقاد خون بیش از حد، اثر غذاهای چرب در تشکیل لخته خون را کاهش دهند، بنابراین در کاهش بروز نارسایی قلبی در کشورهایی که روغن زیتون اصلیترین چربی مورد مصرف آنهاست، نقش دارند.
کلسترول چیست؟
کلسترول یک ماده چربی موجود در مواد غذایی با منشأ حیوانی است. رژیمهای غذایی دارای مقدار زیاد چربیهای حیوانی، سطح کلسترول خون را بالا میبرد که یکی از مهمترین عوامل بیماری قلبی عروقی است.
چربیها (تریگلیسیریدها) و کلسترول توسط لیپوپروتئینها در خون منتقل میشوند. کلسترول متصل به لیپوپروتئینهای با چگالی کم [لیپوپروتئینهای با چگالی بسیار کم (VLDL) و لیپوپروتئینهای با چگالی کم[ (LDL) آتروژنیک است و به دیواره رگ آسیب میرساند. در مراحل بعدی، ممکن است به حمله قلبی منجر شود، چنین کلسترولی به "کلسترول بد" معروف است. در مقابل، کلسترول متصل به لیپوپروتئینهای با چگالی بالا (معروف به کلسترول HDL به عنوان "کلسترول خوب" خوانده میشود زیرا محافظت در برابر بروز بیماریهای قلبی را فراهم میکند. لیپوپروتئینهای با چگالی بالا کلسترول آزاد را از سلولها خارج و سپس آن را هیدرولیز کرده و به کبد منتقل میکنند که در آنجا با صفرا از بین میروند.
روغن زیتون و کلسترول
روغن زیتون سطح کلسترول خون، کلسترول LDL و تریگلیسیرید را کاهش میدهد. در عین حال میزان کلسترول HDL را تغییر نمیدهد (و حتی ممکن است آن را بالا ببرد). روغن زیتون نقش محافظ را ایفا میکند و از تشکیل تکههای چربی جلوگیری میکند، بنابراین حذف لیپوپروتئینهای با چگالی کم را تحریک میکند.
اثرات مفید مصرف روغن زیتون در پیشگیری اولیه از بیماریهای قلبی عروقی ثابت شده است، و خطر ابتلا به این بیماری را کاهش میدهد، و همچنین در پیشگیری ثانویه، از بازگشت مجدد پس از اولین اتفاق شریانی، جلوگیری میکند.
در حال حاضر، تحقیقات حاکی از اثربخشی رژیم مدیترانهای در پیشگیری از اتفاقات ثانویه شریانی و تأثیر مثبت روغن زیتون بر افسردگی مرتبط با چنین حوادثی است. این یافتهها با توجه به شیوع بالای افسردگی در دنیای مدرن و خطر بزرگی که در بیماریهای قلبی عروقی ایجاد میکند، بسیار مهم هستند.
[1] Professor Francisco Grande Covián
